Haaruitval door chemo, de meest gestelde vragen

Hoe verloopt haaruitval na chemo nou eigenlijk? Wanneer begint het haarverlies en wanneer groeit het haar terug na chemo? Zoveel vragen overvallen je, wij helpen met antwoorden.

1. Waarom verlies je je haren door chemo?

Chemotherapie heeft een celdodende of celgroei remmende werking. Dit heeft niet alleen effect op kankercellen, maar helaas ook op sommige gezonde lichaamscellen zoals de cellen in de haarzakjes die je haar doen groeien. Deze cellen zijn zo gevoelig voor bepaalde chemotherapieën dat haarverlies het gevolg is.

2. Ga ik ook mijn haar verliezen?

Of jij ermee te maken krijgt, hangt af van het type chemotherapie dat je krijgt. Er zijn ook chemotherapieën die geen haaruitval veroorzaken. Welke chemotherapie je krijgt hangt af van het type kanker, het stadium van de ziekte, je conditie, etc. Maar de behandeling van borstkanker heeft bijna altijd haarverlies tot gevolg. De behandelend arts of oncologieverpleegkundige kan je meer vertellen over de chemotherapie die je zal krijgen en of haarverlies daarbij een rol speelt.

3. Wat is haarpijn?

Eerst lijkt het nog mee te vallen, want na de eerste chemo zit het er allemaal nog stevig op. En denk je even optimistisch dat je misschien een uitzondering zult zijn.
Maar meestal begint dan toch je hoofdhuid gevoelig te worden, ongeveer 10-14 dagen na de eerste kuur, dit noemt men haarpijn. Dit kan vooral 's nacht pijn doen als je hoofd op je kussen ligt (extra wrijving). Een gladde zijden of (poly)satijn kussensloop geeft minder wrijving, verlicht de pijn en trekt minder aan je haren.

4. Wanneer gaat mijn haar uitvallen? 

Drie weken na de eerste kuur, zo tegen de tijd van de tweede chemo, begint het haar ineens met plukken uit te vallen. Je krijgt kale stukken op je hoofd, je hoofdkussen ligt vol haar. Vaak blijven enkele dunne haartjes achter.
In de eerste instantie denk je misschien alleen aan je hoofdhaar, maar haarverlies kan zich voordoen op andere behaarde lichaamsdelen: je gezicht, armen en benen en de schaamstreek. Meestal vallen eerst hoofdhaar en schaamhaar uit, later kunnen ook okselbeharing, wimpers, wenkbrauwen en lichaamsbeharing uitvallen. Dit is afhankelijk van de soort chemo en verschilt daarnaast van patiënt tot patiënt.
Maar het belangrijkste is natuurlijk je hoofdhaar. Haar is een belangrijk onderdeel van je identiteit. Je haar verliezen voelt vaak als een deel van jezelf verliezen.

5. Hoe snel verlies ik al mijn haren?

Wanneer je de eerste haaruitval constateert kan het snel gaan, in een paar dagen. Wanneer je lange haren hebt heeft dat voor- en nadelen; de eerste kale plekken kun je misschien gemakkelijker verhullen, maar de plukken die uitvallen kunnen confronterender zijn omdat het zulk lang haar is.
Omdat het hoofdhaar in plukken uitvalt, is er een moment dat je nog niet volledig kaal bent, maar de kale plekken ook niet meer kunt verhullen.
Het moment om over te gaan op andere hoofdbedekking.

6. Waarom wordt soms geadviseerd je haren van te voren kort te knippen of te millimeteren?

Vrouwen met lange haren kiezen er ook wel voor om hun haren kort(er) te knippen na de eerste kuur, als tussenstap. Dan is het haaruitval nog niet begonnen. Het is een persoonlijke keuze en wordt gedaan wanneer het voor je gevoel minder erg lijkt om korte plukken haar te verliezen in plaats van lange lokken.
Wanneer het haaruitval doorzet en het lastig te camoufleren wordt, kiezen sommige vrouwen ervoor hun resterende haar met een tondeuse te (laten) millimeteren. Maak hierin je eigen keuze en onderschat het niet; al is het een praktische ‘oplossing’ (geen haarplukken meer op je kussen, in je kleding, in je handen), het is een confronterend en verdrietig moment.
Wanneer je hiervoor kiest, doe het dan niet alleen maar neem iemand mee die je bij kan staan op zo een moeilijk moment.

7. Welke hoofdbedekking past het best bij mij?

Wij hopen je tijdens de moeilijke periode van je chemokuren, te kunnen helpen met mutsjes, sjaals, hoofddoekjes en petten waarmee je zoveel mogelijk jezelf kunt blijven voelen. Welk type je het best staat is persoonlijk en een kwestie van uitproberen. Je kunt bij Mooihoofd meestal gratis retourneren (lees de retour voorwaarden) en ruilen dus bestel gerust wat verschillende dingen en neem samen met vriendinnen, zus, man of kinderen de tijd om het thuis op je gemak te passen. Lees ook onze blog 'Hoe kies je hoofdbedekking die bij jou past?'

Natuurlijk hebben we alvast een paar praktische tips om eventueel rekening mee te houden:

• Wanneer je niet veel puf hebt, vaak in bed zult liggen of beperkte armbeweging hebt, zijn mutsjes die je niet hoeft te knopen een gemakkelijke oplossing. Je hoeft dan niets zelf te wikkelen of knopen en de knoop zit niet in de weg als je ligt.
• Petten geven al snel iets meer volume op je hoofd dan een glad mutsje, maar mutsjes zijn vaak zachter op je hoofd.
• Je hoofdhuid kan gevoelig worden door haarpijn of 'chemo-huid', mutsjes met zo min mogelijk naden die op je hoofd drukken zijn dan een uitkomst.

8. Zijn slaapmutsjes echt noodzakelijk?

Je verliest de meeste warmte via je hoofd wanneer je geen haren hebt. Daardoor heb je het 's nacht sneller koud en dan helpt een extra deken niet. Of jij daar ook last van zal hebben is wel waarschijnlijk maar hangt ook af van het seizoen en de warmte van je slaapkamer.
Laat kou je nachtrust niet verstoren, je hebt je slaap hard nodig om je lijf te laten herstellen tijdens de kuren. Een zacht mutsje met zo min mogelijk naden houd je lekker warm. Als je dit combineert met een gladde kussensloop van (poly)satijn, dan blijft het mutsje ook meteen beter zitten tijdens de nacht (minder wrijving).

9. Moet ik shampoo gebruiken als ik geen haar heb?

Je denkt misschien dat shampoo een overbodige luxe is als je een tijdje geen haar hebt. Maar dat is het zeker niet! Chemo kan je hoofdhuid droog en schilferig maken. Shampoo verzorgt je hoofdhuid en zuivert de haar follikels, maar kan ook zorgen dat je huid extra uitdroogt. Dagelijkse hoofdverzorging na het wassen, eventueel met een aangepaste olie of balsem, zorgt voor een goede hydratatie en vermindert jeuk en irritatie.
Daarbij bevordert wassen en insmeren (of lekker zachtjes masseren!) de bloedcirculatie. Dat draagt bij aan een optimale conditie van de hoofdhuid en haar follikels en kan zelfs een rol spelen in het stimuleren van nieuwe haargroei.

10. Wanneer komt mijn haar weer terug?

De haargroei na chemo begint na het beëindigen van de behandeling.  Soms begint het haar al geleidelijk aan terug te groeien aan het einde van de chemo-periode.  Je haar groeit even snel als vóór de kuur, ongeveer 1 cm per maand, al lijkt het waarschijnlijk heel langzaam te gaan! Je haargroei na chemo is aanvankelijk heel dun en donzig, later wordt het haar weer steviger. Wil je zuinig zijn op je nieuwe haren? Ook hier komt een gladde kussensloop van pas die zo min mogelijk aan je haar 'trekt' tijdens het slapen.

11. Groeit mijn haar minder snel terug als ik mutsjes of een pruik blijf dragen wanneer het weer gaat groeien?

Geen enkele hoofdbedekking of pruik veroorzaakt haaruitval, dus je kunt die gerust blijven dragen als je hoofd nog te bloot voelt. Maar let wel op de juiste kwaliteit en blijf je hoofdhuid goed verzorgen.
Zodra je weer haar krijgt, wordt het ook warmer op je hoofd. Het is belangrijk dat je hoofdbedekking goed circuleert zodat eventuele transpiratie wordt afgevoerd. Bij voorkeur natuurlijke materialen (katoen) of andere stoffen met een vocht- en warmte regulerende werking zoals de ThermoCool of Cotton Comfort® van Lookhatme en in mindere mate ook de bamboe viscose van Christine Headwear.
Blijf ook nu je hoofd en haar mild wassen zodat de poriën en haarzakjes niet verstopt raken en de doorbloeding wordt gestimuleerd.

12. Krijg ik ander haar terug dan vóór de chemotherapie?

Het is inderdaad goed mogelijk dat je haargroei na chemo anders is dan voorheen. Wees er dus op voorbereid dat het haar dat terug groeit (ook op lange termijn) van een andere kwaliteit kan zijn dan je gewend bent. Zo kan je haargroei na chemo een lager aantal haren per stukje hoofdhuid bevatten, maar het is niet altijd in negatieve zin. Het haar is meestal steviger, maar het wordt door veel vrouwen vanzelfsprekend wel als een belangrijke verandering van hun zelfbeeld beschouwd.

Veel vrouwen krijgen na de chemo een dikke bos krullen. Soms zijn de krullen van blijvende aard, soms duurt het slechts enkele maanden voordat het haar de oorspronkelijke structuur terug heeft. Het komt ook voor dat je haar grijs of grijzer terugkomt. Zolang je haar nog kwetsbaar is en je hoofdhuid gevoelig is het slim om even te wachten met verven of kleurspoeling. Zodra je voelt dat je hoofdhuid weer de oude lijkt kun je -eventueel na overleg met je verpleegkundige- naar de kapper maar kies voor een zo zacht mogelijke behandeling zonder peroxide of ammoniak. Vraag ook je kapper om advies! 

Wij helpen je graag met informatie en producten waarmee je haarverlies met zelfvertrouwen kunt trotseren.
Zoals naadloze zachte mutsjes en hoofddoekjes of verzorgingsproducten voor je hoofdhuid.