Chemotherapie en haaruitval
Chemotherapie is een verzamelnaam voor de behandeling van kanker met cytostatica. Dit zijn medicijnen met een celdodende of celgroeiremmende werking. Dit heeft niet alleen effect op kankercellen, maar helaas ook op gezonde lichaamscellen.
Sommige gezonde lichaamscellen zijn daar gevoeliger voor dan andere, zoals de cellen in de haarzakjes die zorgen dat je haar groeit. Haarverlies of alopecia is dus een veel voorkomende bijwerking van chemotherapie. Of jij ermee te maken krijgt, hangt af van de toegediende medicijnen. Enkele middelen veroorzaken namelijk geen haaruitval. De behandelend arts of oncologieverpleegkundige kan je hier meer over vertellen. Welke chemotherapie jij krijgt bepalen zij o.a. op basis van het type kanker dat je hebt (voor bijvoorbeeld borstkanker worden andere cytostatica gebruikt dan voor huidkanker), het stadium van de ziekte, je conditie, etc.
Haaruitval na chemo; hoe en wanneer
Haarverlies kan zich voordoen op alle behaarde lichaamsdelen: op het hoofd, het gezicht, de armen en benen en de schaamstreek. Maar het belangrijkste is natuurlijk je hoofdhaar. Haar is een belangrijk onderdeel van je identiteit. Je haar verliezen is een deel van jezelf verliezen. Eerst lijkt het nog mee te vallen, want na de eerste chemo zit het er allemaal nog stevig op. En denk je even optimistisch dat je misschien een uitzondering zult zijn. Maar meestal begint dan toch je hoofdhuid gevoelig te worden, ongeveer twee weken na de eerste kuur, dit noemt men haarpijn. Drie weken na de eerste kuur, zo tegen de tijd van de tweede chemo, begint het haar ineens met plukken uit te vallen.
Je krijgt kale stukken op je hoofd, je hoofdkussen ligt vol haar. Vaak blijven enkele dunne haartjes achter.
Meestal vallen eerst hoofdhaar en schaamhaar uit, later kunnen ook okselbeharing, wimpers, wenkbrauwen en lichaamsbeharing uitvallen. Dit is afhankelijk van de soort chemo en verschilt daarnaast van patiënt tot patiënt.
Omdat het hoofdhaar in plukken uitvalt, is er een moment dat je nog niet volledig kaal bent, maar de kale plekken ook niet meer kunt verhullen.
Het moment om over te gaan op chemo mutsjes of andere hoofdbedekking zoals een pruik, haarwerk, chemo pet, of sjaal.
Sommige vrouwen kiezen er dan voor hun resterende haar af te laten scheren. Maak hierin je eigen keuze en onderschat het niet; al is het een praktische ‘oplossing’ (geen haarplukken meer op je kussen, in je kleding, in je handen), het is een confronterend en verdrietig moment.
We kregen hierover de volgende tip van een klant:
Ik heb acute leukemie en het was direct al duidelijk dat ik mijn haren zou gaan verliezen ik kon me daar gelukkig vrij snel overheen zetten want het is wat het is. Maar nu vertelde mijn kamergenootje hier in het ziekenhuis dat zij haar haar had gemillimeterd en spijt had (als haren op hoofd!) omdat juist door dat met een tondeuse te doen krijg je stoppels en dan in combinatie met je overgevoelige huidje voelde het ‘s nachts als naalden voor haar. Dus mijn tip is als je het kort wilt voor het uitvallen begint knip het dan kort dan blijven de haren zacht.
Wij hopen je tijdens de moeilijke periode van je chemokuren, te kunnen helpen met chemo mutsjes, sjaals en petten waarmee je zoveel mogelijk vrouw en jezelf kunt blijven voelen.
Haargroei na chemo
Na beëindigen van de behandeling, maar soms al tijdens de chemo periode, begint het haar weer geleidelijk te groeien. Hoe je haargroei na de chemo is, is voor iedereen verschillend. Aanvankelijk is het haar vaak heel dun en donzig, later wordt het weer steviger.
Veel vrouwen krijgen na de chemo een dikke bos krullen. Soms zijn de krullen van blijvende aard, soms duurt het slechts enkele maanden voordat het haar de oorspronkelijke structuur terug heeft. Wees er dus op voorbereid dat het haar dat terug groeit (ook op lange termijn) van een andere kwaliteit kan zijn dan je gewend bent. Dat is niet altijd in negatieve zin, je haar is meestal steviger, maar kan ook van minder volume zijn, door verminderde haargroei. Het wordt door veel vrouwen vanzelfsprekend wel als een belangrijke verandering van hun zelfbeeld beschouwd.
Bronnen: de-amazones.nl, allesoverchemotherapie.nl, borstkanker.net
Door: C. van Waaij-Bode, huisarts n.p.
